როდესაც ყველაფერი ინგრევა, შენ ისეთ კუნძულს ირჩე, სადაც რაღაც შეიძლება აშენდეს
როდესაც ყველაფერი ინგრევა, შენ ისეთ კუნძულს ირჩევ, სადაც რაღაც შეიძლება აშენდეს
ლელა ოჩიაური
ნიკა თავაძე - თეატრისა და კინოს მსახიობი, რეჟისორი, „სამეფო უბნის“ თეატრის დირექტორი - ხელოვანების იმ ოჯახის წარმომადგენელია, რომელიც თანამედროვე ქართული კულტურის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა და ასრულებს.
სპექტაკლები მისი მონაწილეობით: „ჩემი მეგობარი ჰიტლერი“, „ნუგზარი და მეფისტოფელი“, „აქ, ამ სავანეში“, „კატა თუნუქის გახურებულ სახურავზე“ - სამეფო უბნის თეატრი; „ურიელ აკოსტა“, „ანტიგონე“, „ზაფხულის ღამის სიზმარი“, „ქაქუცა ჩოლოყაშვილი“, „ქალი ძაღლით“, „გრონჰოლმის მეთოდი“, „ბაკულას ღორები“ - მარჯანიშვილის თეატრი; სარეჟისორო დადგები სამეფო უბნის თეატრში - „სტრიპტიზი“, „კონტრაქტი“, „მოახლეები“; ნამუშევარი ფილმებში - „იავნანამ რა ჰქმნა“, „ხვეული კიბით“, „რენე მიდის ჰოლივუდში“, „ცარიელი სივრცე“, „ურსუსი“, „სავარძელი“, „ნაწილები“ და სხვა - ყველა წარმატებული და მოქმედია, რასაც, ერთი მხრივ, ნიკა თავაძის მონაწილეობაც და მეორეც - ავტორობა განსაზღვრავს.
დედა - იზა გიგოშვილი - ქართული თეატრის ნამდვილი, ელვარე ვარსკვლავი იყო. მამა - მერაბ თავაძე - კინოსა და თეატრის ცნობილი მსახიობი და კინორეჟისორია, „სამეფო უბნის“ თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი და თეატრალური დინასტიის საფუძველჩამყრელი.
ნიკა თავაძის მეუღლეც - ნატო მურვანიძე - თეატრისა და კინოს ასეთივე წარმატებული, წამყვანი მსახიობია და მათი შვილი - დათა თავაძე - მსახიობი, რეჟისორი და პედაგოგი, რომელიც, ახალგაზრდობის მიუხედავად, მნიშვნელოვნად უძღვება დღევანდელ, ახალ ქართულ თეატრში მიმდინარე პროცესებს.
სამეფო უბნის თეატრი, რომელიც იზა გიგოშვილმა, მერაბ და ნიკა თავაძეებმა 90-იან წლებში შექმნეს, დღეს საქართველოს თეატრალური ხელოვნების ავანგარდშია და არა ერთ მნიშვნელოვან სათეატრო პროცესს წარმართავს. ეს, ერთ-ერთი პირველი დამოუკიდებელი თეატრი იყო თბილისში, რომლის დაარსება მაშინ შეიძლება წარმოუდგენელიც ყოფილიყო, მით უმეტეს, ყოველგვარი დაფინანსების გარეშე (რაც 14 წელიწადს გაგრძელდა).
ნიკა თავაძე მსახიობისა და რეჟისორის პროფესიების, ოჯახის, სამეფო უბნის თეატრისა და ზოგადად თეატრალური ხელოვნების შესახებ გვესაუბრება.
ალბათ, ბუნებრივიცაა, რომ მშობლების პროფესიიდან გამომდინარე, როგორც ბევრი ხელოვანის შვილი, თავიდანვე განსაზღვრული იყო, რომ თქვენც თეატრს ან კინოს აირჩევდით. ასე იყო? მაინც როგორ გადაწყვიტეთ, მსახიობობა?
თეატრი ჩემს ცხოვრებისეულ ყველა ეტაპზე არსებობდა. 3-4 წლის ვიყავი, როდესაც რუსთაველის თეატრის, ასე ვთქვათ, რენესანსი დაიწყო. მახსოვს თეატრის ატმოსფერო, ვგრძობდი, რაღაც სერიოზული პროცესი მიდიოდა. მახსოვს ის გრძნობა - ვხვდებოდი, რომ რაღაც მნიშვნელოვანი ხდებოდა. ყველა იყო ჩართული და თითქოს მეც მიწევდა ამ პროცესში ყოფნა. ეს იყო ბავშვის თვალით დანახული სამყარო, როდესაც შეუმჩნეველი ხდები და ამ დროს ყველაფერი შენში ილექება.
სახლში დედაჩემს თითქმის ვერ ვხედავდი, სულ მენატრებოდა. თუმცა, იზა, იმის მიუხედავად, რომ ძალიან დაკავებული და მთლიანად სამუშაოზე იყო კონცენტრირებული, მაინც ახერხებდა, მეც მუდამ თეატრში ვყოფილიყავი. მაგრამ იქ ყურადღებას არავინ მაქცევდა. და სულ მაინტერესებდა გამეგო, რატომ? - მაშინ, როდესაც, როგორც ყველა ბავშვი, ყურადღებას მეც მიჩვეული ვიყავი.
შემდეგ იყო საოცარი პროცესი, რასაც „კავკასიური ცარცის წრის“ შექმნა ჰქვია. მახსოვს, როგორ გადიოდა რეპეტიციებს იურა ზარეცკი, ყველა ნიუანსს, ყველა მოძრაობას როგორ აწყობდა. კარგად დამამახსოვრდა გურამ საღარაძესთან რეპეტიცია, ბავშვის ძებნის სცენა - რამდენი იმუშავეს ამ სცენის პლასტიკურ აწყობაზე.
ყველაზე მეტად მახარებდა, რომ არაფერი იყო ჩემგან განყენებული და ბავშვობიდან მონაწილე ვიყავი ყველა მოვლენის, რისი მონაწილეც შესაძლებელი იყო მაშინ ვყოფილიყავი.
შემდეგ ისე მოხდა, რომ ნანა ხატისკაცი დგამდა „შუშანიკის წამებას“ და მოინდომა, შუშანიკის ერთ-ერთი შვილის როლი მეთამაშა.
მაგრამ, მართალი რომ გითხრათ, როდესაც უკვე მოვიდა პროფესიის არჩევის დრო, არ ვიცი, რისი ბრალი იყო - თითქოს ამ ყველაფრისგან მინდოდა ცოტა განცალკევება, სხვა ტერიტორიიდან შეხედვა და არა იქიდან, სადაც ვიზრდებოდი, თუ სხვა მიზეზით, მაგრამ გადავწყვიტე, სწავლა კინოს მიმართულებით გამეგრძელებინა, მოსკოვში, უმაღლეს სარეჟისორო კურსებზე. მაგრამ იქ რომ სწავლის უფლება მიმეღო, დიპლომი უნდა მქონოდა.
ამიტომ სრულიად სხვა მხარეს წავედი - „გეპეიში“. მაგრამ მალე მივხვდი, რომ ეს ჩემი საქმე აბსოლუტურად არ იყო და საბუთები თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში, სამსახიობოზე შევიტანე. ვიფიქრე, რომ სარეჟისოროზე ჩასაბარებლად, მაინც ამ სფეროში ჯობდა განათლების მიღება.
რთული პერიოდი დაგვემთხვა. ერთადერთი ნათელი წერტილი იყო ჩვენი პედაგოგი შალვა გაწერელია, რომელთანაც სწავლების პროცესში ბევრი აღმოჩენა გვქონდა. ძალიან საინტერესო იყო ლაბორატორიული მუშაობა. ძალიან საინტერესოდ და სიღრმისეულად ხსნიდა, საფუძვლიანად გვაზიარებდა პროფესიის საიდუმლოებებს, რომლებიც მანამდე ჩემთვის საერთოდ უხილავი იყო.
შემდეგ ქვეყანაში დაიწყო არეულობა და რეჟისურაზე ფიქრს თავი დავანებე. მეც, ისევე როგორც მთელმა ჩემმა თაობამ ურთულესი პერიოდი გავიარეთ, პროფესიისთვის აღარ გვეცალა და ალბათ სამეფო უბნის თეატრის შექმის იდეაც ამ პერიოდთანაა დაკავშირებული, როდესაც შემოქმედებითი ენერგია ფიზიკურ შრომაში გადავიტანეთ. მთელი დატვირთვა ჩვენ დაგვაწვა. არ გვქონდა თანხა, არანაირი საშუალება, მაგრამ იყო ძალიან ძლიერი, საქმითა და იდეით შეპყრობილების მდგომარეობა, დამოკიდებულება, რომ, როდესაც ყველაფერი ინგრევა, შენ ისეთ კუნძულს ირჩევ, სადაც რაღაც შეიძლება გაკეთდეს და აშენდეს.
ეს დამოკიდებულება დღემდე მოგვდევს. როდესაც მუშაობა რაღაც არანორმალურ ენერგიას ითხოვს როგორც შემოქმდებითს, ასევე პრაქტიკულს, იმის შესანარჩუნებლად, რისი კეთებაც დიდი ხნის წინ დავიწყეთ.
თქვენი ოჯახისა და თეატრის პრობლემა მხოლოდ ფინანსების არქონა არ ყოფილა.
ყველაფერი იზას მიმართ დამოკიდებულებიდან დაიწყო. მას ძალიან დიდი წვლილი მიუძღვის, არ მერიდება თქმა, ქართული თეატრის ისტორიაში, ძალიან დიდი. ვფიქრობ, მისი მსახიობური სტილისტიკა, პერსონაჟის ხასიათის სიღრმისეული გადმოცემა, თუ როგორც მეტყველებდა სცენიდან, სამყარო, რომელსაც მაყურებელს სთავაზობდა - მისი და ყველასგან განსხვავებული იყო.
საერთოდ მგონია, რომ მსახიობის მიმართ დამოკიდებულება თეატრში ძალიან მნიშვნელოვანია. ბევრის განმსაზღვრელია. რაღაც პერიოდის შემდეგ გარემომ, რასაც ბავშვობიდან ვხედავდი, ნელ-ნელა დაშლა დაიყო. ნელ-ნელა ჩამოიშალა და მიზეზი, ერთ-ერთი ფაქტორი ამ გადასახედიდან, ამ გამოცდილებიდან ის იყო, რომ ნიჭიერი ადამიანების გასვლა დაიწყო სივრციდან, რომელშიც კონცენტრირებული იყო მათი ნიჭი.
არ ვიცი, რა ხდებოდა, რა პროცესები იყო. საერთოდ, ყველა თეატრის არსებობა რაღაც პერიოდს მოიცავს. ისევე როგორც ადამიანი, თეატრიც ცოცხალი ორგანიზმია. ჩვენი ყველას ამოცანაა, შევინარჩუნოთ და რომ არ მოკვდეს, არ დაიშალოს (როგორც ოჯახი, რომლის არსებობისთვის ახალი ბავშვი უნდა გაჩნდეს), თეატრის ახალი ძალით გამდიდრებაა საჭირო. და საუკეთესო შემთხვევაში, წინა თაობების გამოცდილების გაზიარება.
ერთ-ერთი ასეთი სერიოზული შეცდომა რუსთაველის თეატრიდან სწორედ იზას გამოშვებით დაიწყო. როდესაც ახალგაზრდა მსახიობი მოდის და ხედავს, რომ ადამიანს, რომელსაც ეთაყვანება, შეიძლება ასე მოექცნენ, ის დაცულად აღარ გრძნობს თავს. ის დათრგუნული და შეშინებულია. დათრგუნული და შეშინებული შემოქმედი კი ვერაფერს შექმნის. ის თავის გადარჩენაზე ფიქრობს და არა შემოქმედებაზე. მისთვის სტატუსი და ხელფასი ხდება მთავარი და არა შემოქმედება. შემდეგ იწყება ის, რაც ამ შემთხვევაში გარდაუვალი იყო, ჯაჭვური რეაქცია, როდესაც ფუნდამენტი ჩამოიშლა, რომელზეც თეატრი იდგა, შედეგად მივიღეთ, რაც დღეს გვაქვს. მივიღეთ ის, რაც, მომხდარიდან გამომდინარე, აბსოლუტურად ლოგიკურია.
თქვენზეც, როგორც მსახიობზეც, იმოქმედა ამ ამბავმა?
დიახ. ამ სფეროში ყოფნის ჩემი გადაწყვეტილება, დაემთხვა სამეფო უბნის თეატრის შექმნის პერიოდს. და როდესაც იზას მიმართ ასეთი აბსოლუტურად დაუმსახურებელი მაგალითი მქონდა, ძალაუნებურად დავიწყე ფიქრი, რომ არც მე და საერთოდ არავინაა დაზღვეული, რომ იგივე დაემართოს.
მსახიობის პროფესია ისედაც სხვაზე დამოკიდებულია. სამხატვრო ხელმძღვანელზე, მმართველზე, რომელიც შეიძლება იყოს დიქტატორი, ან იყოს ძალიან მოსიყვარულე, ძალიან ლმობიერი თავისი ჯგუფის მიმართ. რა თქმა უნდა, ყველა სხვადასხვანაირია, მაგრამ რისკი, დიდი პროცენტით, ყოველთვის არსებობს და ამდენად, ცხოვრების არჩევანის გაკეთება, იქიდან გამომდინარე, რომ შენ ვიღაცის ხასიათის ქვეშ უნდა მოექცე, დიდი გამბედაობა, დიდი ფუფუნება და დიდი რისკია.
ამიტომ, სამეფო თეატრის დაარსების პირველი იმპულსი თავისუფალი შემოქმედებითი სივრცის შექმნა იყო. ვფიქრობდით, რომ, რასაც ვაკეთებდით, აზრი ჰქონდა ვინაიდან იზასნაირი მსახიობი ნებისმიერ თეატრს დაამშვენებდა, მაგრამ იზა თვლიდა, რომ ეს თეატრი ახალგაზრდებისთვის უნდა ყოფილიყო.
კარგად მახსოვს, როგორ იბრძოდნენ იზა და მამათქვენი, მერაბ თავაძე, სამეფო უბნის თეატრის დასაარსებლად და შესანარჩუნებლად.
მერაბი ყოველთვის იზას სურვილების, ფანტაზიის, თუ შეიძლება ასე ითქვას, პრაქტიკული განმახორციელებელი იყო. ერთხელ იზას გაუჩნდა უტოპიური იდეა თბილისიდან იერუსალიმში წავსულიყავით ფეხით. გვითხრა, ჩვენი წინაპრების გზაზე უნდა გავიაროთ და წმინდა ადგილები, ტაძრები მოვინახულოთო. რამდენიმე ხანში, მერაბის წყალობით, იდეა რეალობად იქცა. წავედით იერუსალმში. ოთხ თვეზე მეტი ვიარეთ, გზაში დოკუმენტური ფილმი გადავიღეთ და ეს საოცარი ფილმი არსებობს. როდესაც გერმანიაში ვიყავით „ოიდიპოსზე“ სამუშაოდ, მაშინ გავიგეთ, რომ იზა გამოშვებულია თეატრიდან და სწორედ გერმანიაში ყოფნისას, დავიწყეთ ფიქრი ახალი დასის შექმნაზე. ახალი თეატრის დაარსების იზას იდეაც რეალური მერაბმა გახადა.
თეატრის შენობა პრაქტიკულად განადგურებული, ნანგრევებად იყო ქცეული და ჩვენი დაუღალავი შრომა რომ არა, თეატრის შენობა საერთოდ არ იარსებებდა რადგან მისი დანგრევა უკვე გეგმაში იყო. ყველაფერს თვითონ ვაკეთებდით, ხე-ტყის დამუშავებით, დახერხვით დაწყებული, სცენის დაგებით დამთავრებული. ფიზიკურად ვშრომობდით. მართალია, იდეით ყველა შეპყრობილები ვიყავით, მაგრამ მერაბმა და იზამ უდიდესი ენერგია და ჯამრთელობას კი ჩადეს, რომ თეატრი შექმნილიყო. მითი წვლილი ამ საქმეში ძალიან დიდია. განუსაზღვრელია. ურთულესი. და მთავარია, რომ ახლა ეს ყველაფერი არსებობს და მუშაობს.
პირველი, რითაც დავიწყეთ - 1997 წელს, ფესტივალი „საჩუქარი“ ჩავატარეთ, პრაქტიკულად დანგრეულ შენობაში.
პირველი სპექტაკლი, რომელიც აქ ვითამაშეთ, დათო დოიაშვილის „მარატ-სადი“ იყო, რომელშიც ნატო თამაშობდა. ის იყო პირველი მსახიობი, რომელიც ჩვენი თეატრის სცენაზე გამოვიდა,
უშუალოდ თეატრის პირველი სპექტაკლი კი იყო „ოიდიპოსი“, რომელიც მერაბმა დადგა.
დღეს, სამეფო უბნის თეატრს აქვს დიდი და საინტერესო, განსხვავებული რეპერტუარი და აქვს სახე, რაც იშვიათია. თქვენთანც იმ ერთეული თეატრების რიცხვში ხართ, რომლის სპექტაკლებიც „პირველ რიგში“ სანახავების რიცხვშია. რადგან იციან, რომ აქ ყოველთვის ხდება რაღაც ახალი. რომ აქ არსებობს ახალი თეატრი.
ეს ამბავი გვახარებს. თეატრს ალბათ მართლა ჰყავს თავისი მაყურებელი. ალბათ არსებობს მათთვის საინტერესო და მნიშვნელოვანია პრობლემები, რომლებზეც ჩვენ ვესაუბრებით.
ვუყურებ ჩვენ განვლილ გზას, ძალიან რთულს. თეატრი საერთოდ ბიუჯეტის გარეშე იყო 14 წელი. ურთულესია არსებობა დაფინანსების გარეშე, ურთულესია, შეძლო ხარისხობრივად რაღაც ნიშის დაჭერა, მაგრამ მშენებლობის გარდა, ყველასთვის, ვინც აქ მუშაობდა, მთავარი იყო, თეატრი შენარჩუნებულიყო და არა მარტო შენარჩუნებულიყო, არამედ თავისი ადგილი მოეპოვებინა ქართულ შემოქმედებით ცხოვრებაში.
ეს ეტაპიც გავიარეთ, რასაც ძალიან ვაფასებ. ახლა ბევრად უფრო თავისუფლები ვართ. თეატრი მერიის დოტაციაზეა. ძალიან მნიშვნელოვანი რამ გაკეთდა. პროექტებმაც მოიმატეს და სპექტაკლების რაოდენობამაც.
დიახ, თეატრს თავისი სახე აქვს და სულ ვცდილობთ, უკვე არსებულ სტილისტიკას არ გავცდეთ და ის იდეა, ფორმა შევინარჩუნოთ. ჩვენი ფუნქციაც ეგაა. დავიწყეთ მუშაობა, რომ აღმოგვეჩინა ახალი სახეები და ისინი ყოფილიყვნენ სარეპერტუარო სპექტაკლების რეჟისორები ან მონაწილეები. თეატრისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მუდამ ხდებოდეს განახლება, რომ ახალი იდეები სულ არსებობდნენ.
მთავარი ისიცაა, რომ სულ ახალ პიესებს ვეძებთ, ისეთებს, რომლებიც არ დადგმულა და ესეც განაპირობებს ინტერესს და იმასაც, რომ თეატრს სახე აქვს.
ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ბატონი თემურ ჩხეიძის შემოქმედებითი სახელოსნო დაარსდა სამეფო უბნის თეატრის ბაზაზე, რომ კულტურის სამინისტრო გვერდში უდგას ამ მნიშვნელოვან პროცესს. ეს პროცესები ქართული თეატრის მომავალს განსაზღვრავს და ბატონი თემური, მისი დიდი გამოცდილებით სათავეში უდგას ამ პროცესს.
რაოდენ მნიშვნელოვანია როდესაც აცნობიერებ, დღეს ქართულ თეატრს რა სჭირდება, და ამისთვის შენი მხრიდან მაქსიმუმს აკეთებ.
ბატონი თემურის სახელოსნოც, მანამდე „არდიფესტიც“, სამეფო უბნის თეატრიც, იგივე, ლევან წულაძის თეატრალური სარდაფიც, და სხვებიც, რომლებიც შრომობენ იმისთვის, რომ შემდეგ რაღაც შემოქმედებითი პლატფორმა შეიქმნას - გამოწვეულია აუცილებლობით და საბედნიეროდ, საქართველოში არსებობენ ადამიანები, რომლებიც აქტიურად მონაწილეობენ ამ პროცესებში.
თქვენი თეატრის სპექტაკლებზე, მათ შორის, თქვენს „მოახლეებზე“ ბილეთები არ იშოვნება.
ეგეთი შემთხვევა მართლა არა გვქონია. „მოახლეების“ პრემიერა გამოვაცხადეთ თუ არა, ბილეთები 4 სპექტაკლზე 15 წუთში, არანორმალური სისწრაფით გაიყიდა. მოსაწვევების გადადებაც კი ვერ მოვასწარით. ეს, რა თქმა უნდა, მსახიობების დამსახურებაა.
რატომ აარჩიეთ როლებზე - ბაია დვალიშვილი, ნინო კასრაძე და ნატო მურვანიძე ? ძალიან დიდი მასშტაბის არტისტები, რომლებსაც ერთად არასდროს უთამაშიათ, მაგრამ თითოეულს გამორჩეული როლები აქვთ შესრულებული?
თვითონ პიესაში დავინახე სამივე. როგორც თქვენ თქვით, სამივე გენიალური მსახიობია და საოცარი შესაძლებლობები აქვთ. ამოუწურავი. მუშაობის პროცესშიც იმდენად ბევრს გასცემდნენ, არ მინდოდა რეპეტიციები დამთავრებულიყო. თვითონ ჟან ჟენეს პიესა იმდენ მიმართულებას იძლეოდა, რომ პროცესი ძალიან საინტერესო იყო.
მგონი ყველაფერმა ერთად განაპირობა. იმან, რომ შესანიშნავი მსახიობები არიან, იმან, რომ თვითონ მასალაა რთული და საინტერესო და რა ვიცი, იმანაც, რომ ასე დავინახე.
არ იყო რთული მათთან - ასეთი ინდივიდუალობის მსახიობებთან მუშაობა?
ვაცნობიერებდი, რომ სამივე არაჩვეულებრივი მსახიობია და იმასაც, რომ ეს სამი გენიალური მსახიობი უნდა წარდგეს მაყურებლის წინაშე. ჯერ შენ უნდა იყო მზად, სანამ სხვებს შესთავაზებ. სანამ მათ ვეტყოდი, მუშაობის დიდი პროცესი გავიარე, რომ ყველანაირად მზად ვყოფილიყავი იმისთვის, რაც მინდოდა მსახიობებისთვის გამეზიარებინა, რადგან პასუხისმგებლობა მართლა დიდი იყო.
ბევრი მსახიობი სპექტაკლების დადგმას მაშინ იწყებს, როდესაც როგორც მსახიობს, არ უმართლებს. თქვენ შემთხვევაში პირიქითაა. დატვირთული შემოქმედებითი ცხოვრება გაქვთ. რით დაგაინტერესათ რეჟისურამ?
საერთოდ ვთვლი, შემოქმედი, რაც უფრო გახსნილია, მეტ ინფორმაციას იღებს თავის პროფესიაზე. რაც მეტს ცდის, მისი ძირითადი პროფესია უფრო მდიდრდება. ჩემ შემთხვევაშიც ასე მოხდა. ყოველთვის მაინტერესებდა, რა არის რეჟისურა. ყოველთვის მაინტერესებდა, რა ხდება, როდესაც მე, როგორც მსახიობი, ვხვდები რეჟისორის ადგილას და ამ კუთხიდან ვაკვიდრები მსახიობის პროფესიას. ვფიქრობ, აუცილებელია ასევე რეჟისორმა მსახიობის ოსტატობა გაიაროს, რადგან შემდგომ მათ არ მოუწიოთ ისეთ საკითხებზე საუბარი რისი გამოცდილებაც პრაქტიკულად არასოდეს ქონიათ.
რეჟისურა იძლევა საშუალებას მაყურებლის გულისცემა შექმნა, წაიყვანო ისინი სამყაროში, რომელსაც შენ ხედავ. ელაპარაკო მნიშვნელოვანზე და დააფიქრო ისინი. შენი ჩანაფიქრი მაყურებლამდე ყველა საშუალებით მიიყვანო. მაგრამ იქამდე სანამ ამ ყველაფერს გააკეთებ შენ თვითონ უნდა იცოდე რას ელაპარაკები მაყურებელს, რაზე ელაპარაკები, და როგორ.
თქვენ და ნატოც, როგორც ვთქვით, აქტიურად ხართ დაკავებული თეატრშიც და კინოშიც, ძალიან წარმატებული როლები გაქვთ და არასდროს „ურევთ“ თეატრისა და კინოს მსახიობის საშემსრულებლო მანერას ერთმანეთში. როგორ ახერხებთ?
მთავარია, რომ ვიწყებ გაგებას, თუ რა უნდა რეჟისორს. ისტორიის გაგებას. ვფიქრობ, რომ ყველა მსახიობისთვისაც და ფილმისთვისაც მნიშვნელოვანია - რაც ჩვენთან თითქმის არ ხდება - სარეპეტიციო პერიოდი. თეატრში სპექტაკლი მუდამ იხვეწება და მუშაობის პროცესში ხდება შეთანხმება მსახიობსა და რეჟისორს შორის.
გადასაღებ მოედანზე ამის დრო საერთოდ არ რჩება. ამიტომ ყველაფერი უნდა გაკეთდეს მანამდე. მსახიობმა უნდა შეძლოს რეჟისორთან ერთად როლის რაღაც ეტაპამდე მიყვანა, რადგან გადაღებების დროს სხვა სივრცე ჩნდება. ორივესთვის სხვა იმპულსები მოდის. ამდენად, მანამდე უნდა იყოს ძირითად საკითხებზე საუბარი. სამაგიდო სამუშაო. მსახიობი დამოკიდებული არ უნდა იყოს, რომ გადაღების წინ მიუტანენ ტექსტს და ის იძულებულია, პირდაპირ ითამაშოს. აქედან არასდროს გამოვა სერიოზული ნამუშევარი. იქნება ინსტინქტური, რაც შეიძლება არც დაემთხვეს რეჟისორის ჩანაფიქრს. ეს იგივეა, რომ თეატრში მსახიობმა რეპეტიციები არ გაიაროს და როლის სათამაშოდ სცენაზე პირდაპირ პრემიერაზე აღმოჩნდეს.
კინოში რეჟისორებს ყოველთვის ვთხოვ ხოლმე, რომ გადაღებების დაწყებამდე ვისაუბროთ, რაც შეიძლება ბევრი და პარტნიორებთან, თუ შესაძლებელია, რეპეტიციები გავიაროთ. შემდეგ, როდესაც ამ ყველაფერში გარკვეული ხარ, პროცესი უფრო საინტერესო ხდება.
ნატოს მურვანიძის ახალმა ნამუშევარმა ანა ურუშაძის „საშიშ დედაში“ და თვითონ ფილმმაც წარმოუდგენელ წარმატებას მიაღწია. 20 საერთაშორისო ფესტივალის გამარჯვებული გახდა.
ეს ფილმი მთელი შემოქმედებითი და ტექნიკური ჯგუფის დიდი გამარჯვებაა და რა თქმა უნდა ჩვენი ქვეყნის. „საშიშ დედაში“ ნატოს როლებიდან (გინდა თეატრში, გინდა კინოში), აბსოლუტურად განსხვავებული ნამუშევარია. განხვავებულია არა მარტო იმით, რომ ნატოს სხვა პერსონაჟებს არა ჰგავს, არამედ გამოხატვის საშუალებება, პერსონაჟი, ქალის სახეა განსხვავებული. არაფერს ჰგავს, რაც აქამდე მინახავს. აბსოლუტურად განსხვავებული სამსახიობო ტექნიკითაა შესრულებული.
როგორ შეხვდით თქვენ და ნატო ერთმანეთს?
დავიწყეთ ძალიან დიდი მეგობრობით (ჯგუფელები ვიყავით და სხვათა შორის, ძალიან კარგი ჯგუფი გვყავდა. ნინო კასრაძეც ჩვენთან ერთად სწავლობდა). ყოველდღიური ურთიერთობა, ერთი ინტერესი, ერთი აზარტი, ერთი მიზანი გვაკავშირებდა. მთელი დღის ლექციების შემდეგაც კი, სახლში მისვლა აღარ გვინდოდა. ნატოს სადარბაზოსთან ღამეებს ვათენებდით საუბარში. და ეს ყველაფერი ძალიან დიდ სიყვარულში გადაიზარდა.
ისე, ნატო 5 წლის რომ იყო, მაშინ გავიცანი. ბებიას, მედეა ჩახავას ჰყავდა გასტროლებზე წამოყვანილი. მახსოვდა ის ბავშვი. ვთამაშობდით და ერთხელ ტრავმა მოუვიდა, უხეშად დაეცა და დამამახსოვრდა ეს ეპიზოდიც და ნატოც.
მეორე კურსზე ვიყავით, რომ დავქორწინდით. მართალია, ადრე მოხდა ყველაფერი, მაგრამ აბსოლუტურად გაცნობიერებული მქონდა, რომ მინდოდა, ეს ადამიანი გვერდით მყოლოდა და დღემდე ასეა, უკვე რამდენი წელი გავიდა.
თქვენი და ნატოს შვილი - დათა თავაძე - გამორჩეული რეჟისორი და პირონებაა არა მხოლოდ ახალგაზრდებში, ახალ თაობაში, არამედ მთელ ქართულ თანამედროვე თეატრში. ბევრი ღირსებით დაჯილდოვებული. ნიჭიერი და განათლებული ადამიანი.
დათას ბავშვობიდან ეტყობოდა რომ აუცილებლად თეატრისკენ წავიდოდა. დაბადებიდან, ყოველ ეტაპზე სულ გვაოცებდა. გვიკვირდა, საიდან იცის, საიდან ხვდება ამ ყველაფერს და როგორ შეიძლება ბავშვი ამ ასაკში ასეთ რაღაცეებს აკვირდებოდეს და უღრმავდებოდეს. ცხოვრება სულ სურპრიზებში გაგვატარებინა და დღემდე გრძელდება ეს სურპრიზები. და ყველაზე საინტერესო ისაა, რომ ყოველთვის ზუსტად იცოდა, რა უნდოდა. მისი ნებისმიერი დღე თეატრთანაა დაკავშირებული.
დათას დამოკიდებულებაა, რომ პროფესიის შესწავლა სიღრმისეულადაა აუცილებელი და კვლავ ყოველთვის მზადაა რაღაც ახალი მიიღოს. ეს ინტერესი არასდროს უქრება. არასდროს კმაყოფილდება იმით, რაც იცის. ყოველთვის შეუძლია მოწაფე იყოს და ასევე თავისი ცოდნა და გამოცდილება სხვას გაუზიაროს. იმ ადამიანებისგან, პედაგოგებისგან, რომლებთანაც ურთიერთობა ჰქონდა, მაქსიმუმს იღებდა და იღებს და დღეს ამის შედეგი ბევრ რამეში ჩანს.
ჩვენც ყოველთვის ვცდილობდით, რომ დათას სურვილებისთვის ხელი შეგვეწყო. ბავშვობაში, კოსტუმირებული თამაშებით იყო დაკავებული. მეგობრები მოჰყავდა, სპექტაკლებს მართავდნენ. ეზოშიც აწყობდნენ წარმოდგენებს, გვპატიჟებდნენ. 5-6 წლის იყო, ნატომ ჩამოუტანა საოცრი მარიონეტების დასი, მაგრამ მარიონეტებს მაინც თავის მეგობრების დასი ერჩივნა.
რას აკეთებს და აპირებს თქვენი უმცროსი შვილი?
მანუ 15 წლისაა და პატარაობიდან ფიქრობს მსახიობობაზე. დიდი პერიოდი საბალეტო სკოლაში გაიარა, მაკა მახარაძესთან. მათ ბევრი სპექტაკლი გააკეთეს, რომლებშიც მანუ მონაწილეობდა და სცენას ამ მხრივ მიჩვეულია. თვითონ, რაც შეიძლება ცდილობს, რომ მაქსიმუმი გაიგოს პროფესიაზე, რომლის არჩევანიც უკვე გაკეთებული აქვს, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ჯერ კიდევ დიდი გზაა აქვს გასავლელი და ბევრი სამუშაო. ვნახოთ.
თქვენი აზრით, „სამეფო უბნის“ თეატრის ასეთი წარმატების მიზეზი და მთავარი ღირსება?
საოცარი ისაა, რომ იზა, როდესაც ჯერ კიდევ დიდი პოტენციალი და რა თქმა უნდა, უკვე გამოცდილებაც ჰქონდა, მსახიობებთან მუშაობისას, ახალგაზრდებს ყოველთვის წინა პლანზე აყენებდა და ცდილობდა მათთვის სტიმული და თავდაჯერებულობა გაეჩინა. ის თვლიდა, რომ სამეფო უბნის თეატრი არის ახალგაზრდებისთვის.
ეს დამოკიდებულება, როგორიც დასაწყისში იყო, ამდენი წლის შემდეგაც გრძელდება. იზამ მაშინ თითქოს იმის იმპულსი და ბიძგი მოგვცა, თუ როგორი უნდა იყოს და როგორ უნდა განვითარდეს სამეფო უბნის თეატრი. და დღეს ჩვენ ზუსტად იმ გზას მივყვებით, რაც იზას სურვილი იყო და მახარებს, რომ ამ გზიდან საერთოდ, ნაბიჯითაც არ გადაგვიხვევია.
შედეგად მივიღეთ ის, რომ სამეფო უბნის თეატრი თავისუფალი შემოქმედებითი სივრცეა, რომელშიც ახალგაზრდა შემოქმედი არათუ შეზღუდულია, არამედ ჩვენ ჩვენი სისტემით ვცდილობთ პლატფორმა შევქმნათ მათთვის, სხვადასხვა პროექტით, სხვადასხვა სპექტაკლში, ფესტივალებით და იმით, რაც დღეს გაგვაჩნია, ბატონი თემურ ჩხეიძის სახელოსნოთი. ამ ყველაფრის ერთობლიობა კი გვაძლევს თანამოაზრეების ჯგუფს, შემოქმედი ადამიანების შეხვედრის, დისკუსიის ადგილს. ადგილს, სადაც მათ შეუძლიათ რაღაცეები პრაქტიკულად სცადონ და ეს ცდა არ განიხილება როგორც ეჭვიანობის საფუძველი. პირიქით, მიიღება, როგორც თანადგომა, მცდელობა და დახმარება, რაც სამეფო უბნის თეატრს თავისი რესურსით შეუძლია, როგორც შემოქმედებითი, ასევე ტექნიკური მხარდაჭერის მხრივ. ეს ყველაფერი ახალგაზრდებისთვის იმედის მიმცემია, რაც ყველაზე მთავარია და რაც, უნდა ვაღიარო, ხშირ შემთხვევებში, თეატრებში არ ხდება.
ამ ადამიანების ჩვენს მიმართ, თამამად შემიძლია თქმა, სიმპატია, ჩვენთან ყოფნა, მიჯაჭვულობა, გამომდინარეა იქედან, რომ მათთვის ვმუშაობთ და გვინდა მაქსიმალურად ხელი შევუწყოთ. რისი შესაძლებლობაც გვაქვს.
მართალი გითხრათ, საერთოდ, ადამიანებში ძალიან გაგვიმართლა. თეატრის შექმნის პირველი დღიდან დაწყებული, გვერდში ბევრი გვედგა, დახმარებას ყველა ცდილობდა. არ ვიცი, შეიძლება იმიტომ, რომ ჩვენ ვიყავით მოტივირებულები და შეპყრობილები და ალბათ ესეც გადამდები იყო.
ძალიან ბევრის თანადგომა და დიდი სურვილი, აქ რაღაც შექმნილიყო, ბევრს ნიშნავს და მგონია, ეს აურა, ეს შემართება დარჩა და დარჩა გულშემატკივრობა. ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მსახიობები და რეჟისორები ერთმანეთს გულშემატკივრობენ მუშაობის დროს და ყველაფერი, საბოლოოდ ასეთ შედეგს იძლევა.