THEATRELIFE.GE
ქართული თეატრის ელექტრონული არქივი 

რამაზ იოსელიანი აღნიშნავს, რომ მისთვის მთავარი მიზანი იყო დადგმულიყო თანამედროვე დრამატურგის შემოქმედება - სადაც აღმოაჩენდა ახალ საინტერესო პერსონაჟებს. ასევე, სამხატვრო ხელმძღვანელის სურვილი იყო, რომ სპექტაკლში მთავარი როლის შესასრულებლად მოეწვიათ ქუთაისის თეატრიდან მსახიობი ენდი ძიძავა.

ზესტაფონის თეატრის შენობა, თითქმის ყველა რეგიონულ თეატრთა შენობის მსგავსად შავ დღეშია და რამდენადაც ვიცი, მისი რეკონსტრუქცია 2025 წლისთვისაა გათვალისწინებული. იმედს ვიტოვებ, რომ გეგმებში არაფერი შეიცვლება და მაყურებელი თეატრალურ სეზონებს განახლებულ, ლამაზ შენობაში შეხვდება.

„საიქიო აღარ არსებობს!“ - ამ ფრაზით იწყება და მთავრდება გიორგი კაშიას მორიგი სპექტაკლი - დავით კლდიაშვილის „სამანიშვილის დედინაცვალი“, რომელიც ახალგაზრდა რეჟისორმა თავის საკურატორო -ზუგდიდის შალვა დადიანის დრამატულ თეატრში დადგა (ინსცენირება ალექსანდრე ქოქრაშვილის).

ჭიათურის თეატრის სპექტაკლი „ბოშები“ ნანახი არ მქონდა, თუმცა, ცოდვა გამხელილი სჯობს და არც სხვა სპექტაკლები მაქვს ნანახი, ჩემდა სამარცხვინოდ! და ამ გაგანია ზაფხულის პაპანაქება სიცხეში, სხვა მაყურებელთან ერთად მეც ვეწვიე თბილისის ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდ მაყურებელთა თეატრს, სადაც ჭიათურელმა არტისტებმა სპექტაკლის სანახავად მიგვიპატიჟეს.

ნანა ფაჩუაშვილი დამაინტრიგებელ, საინტერესო ფსიქოლოგიურ-ემოციურ პერსონაჟს ქმნის. იმის თქმაც კი შემიძლია, რომ არ ჩამორჩება ჯუდი დენჩის (Judi Dench as Barbara Covett) საყოველთაოდ აღიარებულ ბარბარა კოვეტის რიჩარდ ეირეს ფილმში „NOTES ON A SCANDAL“, სადაც მსახიობი ფანტასტიკურად ასრულებს თავის საკულტო როლს (იგივე მერის, ქართულ ადაპტაციაში).

პოლონელი დრამატურგის ინგმარ ვილკვისტის პიესა ,,ჰელვერის ღამე“  ქართულ თეატრში პირველად არ იდგმება. იგი, რეჟისორ გიორგი მარგველაშვილის მიერ შარშან წარმატებით დაიდგა გრიბოედოვის თეატრის სცენაზე. ამჯერად, ეს პიესა ქუთაისის ლადო მესხიშვილის თეატრში მისმა სამხატვრო ხელმძღვანელმა გიორგი თავაძემ სულ სხვა სტილით განასახიერა.

ამ დადგმის შესახებ ჯერ კიდევ მაშინ  გავიგე, როდესაც სპექტაკლ „ანდერძის“ სანახავად, ზუგდიდში ჩავედით. მაშინ გავეცანი ახალგაზრდა რეჟისორ დავით თურქიაშვილს, რომელიც ჩემი ამხანაგის შვილიშვილი თუ არა,  შვილი მაინც მეგონა, მაგრამ თურმე - არა... და ასე, სუფრასთან საუბრისას, აღმოვაჩინე ბიჭი, დაფიქრებული სხვადასხვა საკითხებზე, უპირველესად, თეატრის მამოძრავებელ ძალებზე. როგორც ყველა ახალგაზრდა, იგი ეძიებს საკუთარ ადგილს და სათქმელს თეატრალურ  სივრცეში.

ადრე, ჯერ კიდევ პანდემიამდე, ჩემს ყმაწვილობაში, ხშირად მომისმენია, რომ ქართულ თეატრს მაყურებელი არ ჰყავს, ქართულ თეატრში „გემოვნებიანი სპექტაკლი“ დიდი ხანია არ დადგმულა და „გენიალური სპექტაკლები დიდი არტისტებით“, რაც თეატრების რეპერტუარში იყო -  გაქრა, მხოლოდ მოგონებებში, ფოტოებსა და ცუდი ხარისხის ვიდეოებში შემორჩა...

თუ თანამედროვე ქართული თეატრის ბედ-იღბალი განაღვლებთ და გსურთ გამოემშვიდობოთ და გამოიგლოვოთ  ნაფტალინის სუნით გაჯერებული ხელოვნება, მობრძანდით  არჩილ ქიაჩელის  პანაშვიდზე, პეტრიაშვილის  პირველ ნომერში , ღვინის ქარხნის მარნის ტერიტორიაზე.  მანამდე კი  ხელსახოცები მოიმარჯვეთ,  სიცილისგან გადმოღვრილი  მწარე ცრემლების მოწმენდა ტანსაცმლით რომ არ მოგიწიოთ. 

საქართველოს თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამსახიობო ფაკულტეტის სტუდენტების, რეჟისურის დოქტორანტისა  და  მაგისტრანტის ნამუშევარი იყო ერთადერთი, რომლიდანაც არც ერთი მონაკვეთი არ იქნა ამოღებული. უნგრეთის თეატრალური ელიტის მიერ დამსახურებული სიმპატია კი თეორიის სფეროს არ დასჯერებია. 2024 წლის 14 აპრილს MITEM – ის ფესტივალზე შედგა უნგრეთის მხრიდან სრული დაფინანსებით შექმნილი სპექტაკლ - ,,Tragedy of man / FALL…” - ის პრემიერა. სპექტაკლის ავტორები კი ისევ ქართველი: ტატო გელიაშვილი და თათა თავდიშვილი არიან.

ფოთის ვალერიან გუნიას სახელობის თეატრში სპექტაკლის პრემიერა 2024 წლის 1 ივნისს გაიმართა. რეჟისორი თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი საბა ასლამაზიშვილია და „ანას მომენტი“ მისი მესამე სპექტაკლია ფოთის თეატრში. წარმოდგენა რომანისგან განსხვავებით თავისუფალია გრძელი მონოლოგებისაგან, რამდენიმე პერსონაჟი საერთოდ არ ჩანს და ტექსტი საკმაოდ შესამჩნევად არის დამონტაჟებული. ამბავში ერთდროულად არაერთი პრობლემა ვითარდება.

ფოთის თეატრმა მარი ბექაურის რომანის სცენურ ინტერპრეტაციას უმასპინძლა - ანას მომენტი, რეჟისორი საბა ასლამაზიშვილია, რომლის ინტერესის სფეროსაც ომი, რამდენიმე თვეა წარმოადგენს, ჯერ კიდევ თბილისში, მან ჰაინერ მიულერის პიესა დადგა ომის თემატიკაზე. ბექაურის ტექსტ მონოლოგებით არის გაჟღენთილი და ის სიმართლისთვის, თეატრის სცენას შესაძლო ორგანულად მორგებოდა.

რაც არ უნდა უცნაური იყოს, დამნაშავედ მოქალაქის გამოყვანა აერთიანებს ყველა გემოვნებისა და ესთეტიკის მატარებელ ქართველ რეჟისორს. ახლა ჩვენ ერთი კონკრეტული სპექტაკლის გარშემო ვართ მოკრებილები, რამდენიმე თვის წინ, რუსთაველის თეატრის დიდ სცენაზე გასტროლით ბათუმის თეატრი იყო ჩამოსული, რომლებმაც წარმოადგინეს სპექტაკლი - “სტალინი 1902 წელს ბათომში“, ეს რუსი მწერლის ბულგაკოვის პიესის ერთგვარი ინტერპრეტაციაა.

გიორგი ჩალაძემ, ამ დადგმამდე, არაერთი ჟანრობრივად განსხვავებული, საინტერესო სპექტაკლი შესთავაზა მაყურებელს და  საკუთარი შეხედულებებისა და რწმენის შესაბამი თეატრალური ფორმების მაძიებელ შემოქმედად ჩამოყალიბდა. მის მიერ მოზარდთა თეატრში ამჯერად დადგმული სპექტაკლი, ჩემი აზრით, განკუთვნილია  უფროსთათვის, რომელთაც უკვე განვლილი აქვთ ცხოვრებისეული ეტაპები, ან თუნდაც მათთვის, რომელნიც უკვე მზად არიან საკუთარი შეხედულებების კვალად  იცხოვრონ, რადგან სპექტაკლი „ბრმა ძაღლები“, ჩემთვის, აღსაქმელად საკმაოდ რთული, მრავალშრიანი სანახაობა გამოდგა

დრამატურგიული ნაწარმოების ინტერპრეტირებისას, კლდიაშვილისეული ტექსტის სასცენო ტექსტად გარდაქმნის პროცესში, რეჟისორი ავტორისეული იდეის, მინიშნებების ერთგული დარჩა; მიუხედავად იმისა, რომ ერთ სურათად დაწერილი, შეიძლება ითქვას დაუმთავრებელი პიესა, არ ითვლება კლდიაშვილის საუკეთესო დრამატურგიულ ნაწარმოებად. ჩალაძის სპექტაკლის ნახვის შემდეგ, სხვა თვალით შევხედე, სხვაგვარად შევაფასე „უბედურება“.

ანდრია ვაჭრიძე საკმაოდ მოთხოვნადი მსახიობია: - ილიაუნის, გოგა ლორთქიფანიძის სახელობის რუსთავის მუნიციპალური, მესხეთის (ახალციხის) პროფესიულ დრამატული თეატრები და დამოუკიდებელი კოლექტივები ხშირად სწორედ მასზე აგებენ რეპერტუარს. ილიაუნის ჰუმანიტარ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სამსახიობო ჯგუფის იმ თაობის მიღებულთა შორის იგი ერთ-ერთი საუკეთესო სტუდენტი იყო. კარგი საშემსრულებლო სკოლის გავლა წარმატების საწინდარი უნდა ხდებოდეს:

„ბერსერკების“ მესამე ნაწილის ფუნდამენტური ამოსავალი წერტილია, სწორედ ეს თვითირონიული, ესოდენ სარკასტული ფრაზა _ სიყვარულისთვის თავის მოკვლის სტატისტიკის გაქრობას რომ შეგვახსენებს. იმპროვიზაციულ-სპონტანური ნაზავით შექმნილი უწყვეტი აზრთა ნაკადის ერთგვარი რეფრენია, რომელიც ირონიულ კონტექსტთან ერთად, კრიტიკული ინტონაციით ჟღერდება; სიყვარულისთვის თავის მოკვლის სტატისტიკა თუ ნულამდეა დასული, ესე იგი _ დიდად არც არავის უყვარს ერთმანეთი _ აი, ამ პათოსით!

გურჯაანის კულტურის სახლსა და სახალხო თეატრს ფართო ასპარეზი ეხსნება: სახალხო თეატრების ორი ფესტივალი იმედია დაინტერესდება მათი შემოქმედებით და მომავალ წელს გურჯაანის კულტურის ცენტრის წარმოდგენებსაც ვიხილავთ მათ პროგრამაში.

ზუგდიდში ჩასვლის უმალ კულტურის სახლს მივაშურეთ. იმის გამო, რომ ამ საწყალობელ შენობას გაავდრებისას ხე დასცემია და სახურავი ჩაუნგრევია, თეატრი, სპექტაკლებს, შორიახლოს მდებარე ხელოვნებისა და კულტურის განვითრების ცენტრში წარმოადგენს, რეპეტიციები კი, კვლავ ძველ შენობაში ტარდება. 

ქართული თეატრის სცენას, დიდი დრამატურგის, ჰენრიკ იბსენის პიესებისთვის არა ერთ გზის უმასპინძლია. ქართველი მაყურებლისთვის, სცენაზე გაცოცხლებული, ნორვეგიელი დრამატურგის პიესები მუდმივად საინტერესო, დამაფიქრებელი და ემოციური იყო, მიუხედავად იმისა თუ რომელი რეჟისორი მუშაობდა მასზე.

გიორგი ჩალაძემ კარგად იცის რისი თქმა უნდა და ასევე კარგად იცის როგორ თქვას ის, რაც მას აწუხებს. ამჯერად, ახალგაზრდა რეჟისორი მიკროსამყაროს ხატავს, რომელიც პროვინციალური აზროვნების საზოგადოებაა, რომელსაც არ გააჩნია მიმღებლობის და სოლიდარობის გრძნობა. ის გვიხატავს მოჩვენებით და ფარისეველ ადამიანებს, რომლებსაც თითქოს სურთ მეზობლის, მეგობრის, ოჯახის წევრის გადარჩენა, მაგრამ როცა საქმე საქმეზე მიდგება, ცრურწმენებს და დაბალ ინტელექტს ისინი სხვა რელსებზე, სხვა „ღირებულებებზე“ გადაჰყავს.  

„ავანტიურისტები“ - ასე ქცია სპექტაკლს, რომელიც პიერ შენოს კლასიკად ქცეული პიესის - „იცოცხლე“ საფუძველზე ზეკო და ნიტა ხაჩიძეების რეჟისორობით განხორციელდა. ფრანგი დრამატურგის ეს ნაწარმოები იმდენად პოპულარულია, რომ იშვიათად თუ მოიძებნება ქვეყანა ან თეატრი, სადაც არ განხორციელებულია. რეჟისორთა მზარდი ინტერესი და თეატრალურ ინტერპრეტაციათა უწყვეტი ჯაჭვი უპირველეს ყოვლისა ნაწარმოების ჟანრობრივ- სტილისტური თავისებურებით, ზუსტად აქცენტირებული პრობლემატური საკითხების აქტუალობით იყო გამოწვეული.

ნარატივი ახალგაზრდა ქალის, ანას გარშემო ვითარდება, საკმაოდ წარმატებული და ცნობილი მწერალი მეხსიერებას კარგავს. სპექტაკლში პერფორმანსი გარედან იწყება. ეზოში, მაყურებელს შორის მყოფი მსახიობი შეუმჩნევლად მიუჯდა იქვე მდგომ როიალს და დაიწყო დაკვრა. რეჟისორმა და მსახიობმა ამ ეპიზოდით შექმნეს მოლოდინის „მომენტი“.

ჩემთვის განსაკუთრებით საინტერესო  ცენტრალური ფოიე - მრგვლოვანი სივრცე აღმოჩნდა, რომელსაც აქაურები „მანეჟს“ ეძახიან. თავისი აგებულებით იგი ძველქართულ დარბაზს მოგაგონებთ, რომლის  გადახურვა - ხის მრავალსაფეხურიანი გუმბათი - გვირგვინი, აქ მინისა და ხის ჩანართებითაა შეცვლილი და ბუნებრივი განათების კარგი წყაროა.

თითქმის 20 წლის შემდეგ (2007-2024), ამელი ნოტომის „მტრის კოსმეტიკას“, ახალგაზრდა ქალი რეჟისორი თათა პოპიაშვილი დგამს. ყველა დაინტერესდა რა ინტერპრეტაციას, რა ახალ ფორმას, რა ახალ სათქმელს, რა ახალ კონცეფციას შემოგვთავაზებს რეჟისორი. ზოგმა თქვა: როგორი გაბედული ნაბიჯიაო, ვინაიდან სტურუას სპექტაკლი დღესაც კარგად გვახსოვს.

პირველი, რაც  სპექტაკლში ყურადღებას იპყრობს, სცენოგრაფიაში გამოყენებული წითელი ყაყაჩოებით მორთული მწვანე ბალახია (მხატვარი - ლომგულ მურუსიძე). ჩნდება ასოციაცია, რომ მხატვარს ჩაფიქრებული აქვს „კრწანისის ყაყაჩოების“ იმიტაცია, ყაყაჩო - როგორც სამშობლოსათვის თავდადებული ადამიანების სახიერი გამოხატულება. სპექტაკლის ერთ-ერთი მთავარი პერსონაჟი „ადგილის დედაა“ (მსახიობი -  შორენა სიხარულიძე), რომელიც ყველა სცენაში გვევლინება, როგორც მფარველი ანგელოზი, თანამებრძოლი და ხშირად მამხილებელიც კი. 

როდესაც საუბარია ისტორიული დრამის ინსცენირებაზე, აუცილებელია ფაქტების და მოვლენების უტყუარობის წარმოდგენა, გარდა ამისა, რეჟისორისეული ინტერპრეტაციებიც კი დოკუმენტებით უნდა იყოს განმტკიცებული. ამ მხრივ, ისტორიული თემატიკის შემოტანა  თეატრში მეტად საფრთხილოა. თუმცა, ოზურგეთის სახელმწიფო თეატრის შემოქმედებითი ჯგუფის სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ ამ პასუხისმგებლობას თავი ღირსეულად გაართვეს და ისტორიული ნაწილის სიღრმისეული კვლევით სპექტაკლს მეტი დამაჯერებლობა შესძინეს. 

ფაქტია ისიც, რომ უფრო მეტჯერ და განსაკუთრებული სიხშირით, სცენებს მაინც „ჰამლეტი“ უბრუნდება (და, რა თქმა უნდა, არა მარტო საქარველოში), მისი დადგმის (დაკმაყოფილებული თუ დაუკმაყოფილებელი ამბიცია ბევრს უჩნდება) და ბუნებრივია, ყოველ ჯერზე, ახალ და სხვადასხვა სახესა და ფორმას იძენს, ახალი სათქმელითა და გზავნილებით ივსება და საზოგადოებას ახალ თემებზე ესაუბრება (მცდელობის დონეზე მაინც), იმის მიუხედავად, შედეგიანი და რაღაცით მაინც, თუ განსაკუთრებით აღსანიშნია თუ არა ესა თუ ის მორიგი შეხვედრა.   

კვლავ „მედეას“ დავუბრუნდეთ და ამ კონკრეტულ შემთხვევაშიც ჩვენ გვაქვს ქორეოდრამა მედეას შესახებ, ანუ პლასტიკური ნარატივით განსხეულებული ბრუტალური და ასე ცნობილი უკვდავი მითური გმირის, მედეას ამბავი.
ფურცელაძის „მედეა“ დინამიკურია, რომელიც კონკრეტული გემოვნების მქონე მაყურებელს დააკმაყოფილებს, ან შეიძლება ‘აღაფრთოვანოს’ კიდეც. ჩემი მოკრძალებული აზრით, ეს ქორეოდრამა არ არის დამდგმელი ქორეოგრაფის მაღალი პიედესტალი, ჩემს მეხსიერებას გაცილებით შთამბეჭდავად ჩარჩა, ფურცელაძის ამავე თეატრში დადგმული „კარმენი“ - უდავოდ ნიჭიერი მსახიობებით მთავარ როლში (ანა ალექსიშვილი და ბაჩო ჩაჩიბაია).

საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის დიმიტრი ალექსიძის სახელობის სასწავლო თეატრის სცენაზე (ჯგუფის ხელმძღვანელი - გიორგი სიხარულიძე) მესამე კურსის სტუდენტებმა ვაჟა-ფშაველას ამავე სახელწოდების პოემა წარმოადგინეს. სპექტაკლის ფორმა კონცეპტუალურია.

ამ სეზონზე და ამ ფორმით, „ჰა“ უკვე და ალბათ, ბოლოჯერ აჩვენეს. ცოტა ადრე კი, პირველი გამოცხადებით, სანდრო კალანდაძის სპექტაკლი ასე წარადგინეს - „ჰა“ - მკვდრების ხმაა - ზღვის გადმოსროლილი მშრალ ნაპირებზე.

გრიგოლ ჟორდანიას სპექტაკლში ყოფითი პრობლემები უპირსპირდება სულიერებას, წრფელ სიყვარულსა და გულწრფელ ურთიერთობებს, მათ შორის, ოჯახის წევრებს შორის. ამ კუთხით, რეჟისორმა სწორად ჩაავლო პიესის აქტუალურ შტრიხებს, რომლის გაზიარებასაც მაყურებლისთვის რეჟისორი მონდომებით ეცადა.

ნოდარ დუმბაძე, ქართველ მკითხველსა თუ მაყურებელში აქტუალობას, დღემდე არ კარგავს. ქართული თეატრის სცენაზე დადგმული მისი ნაწარმოები მაყურებელს უყურადღებოდ არ რჩება. ამის მკაფიო მაგალითია ის ქართული თეატრები, სადაც რეპერტუარში, ნოდარ დუმბაძის ნაწარმოებები დღემდეა მოქმედ რეპერტუარში, რომლებიც მუდამ ანშლაგებით მიმდინარეობს.

საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის დიმიტრი ალექსიძის სახელობის სასწავლო თეატრის სცენაზე ამავე უნივერსიტეტის დრამისა და კინოს მსახიობის სპეციალობის მესამე კურსელებმა, ჯგუფის ხელმძღვანელის გიორგი სიხარულიძის ხელმძღვანელობით (ოსტატობის პედაგოგი თინათინ კორძაძე), ვაჟა-ფშაველას „სტუმარ-მასპინძელი“ წარმოადგინეს. სპექტაკლი დმანისის ზინაიდა კვერენჩხილაძის სახელობის დრამატულ თეატრთან თანამშრომლობით დაიდგა. როგორც ჩანს, სტუდენტურ სპექტაკლში მონაწილე მომავალი მსახიობების ნაწილი (ყველა თუ არა) კარიერას დმანისის თეატრის დასში გააგრძელებს.

საუკუნეებია ახალი ნაწარმოებები სხვა ავტორთა ინსპირაციით იქმნება, ახალგაზრდა დრამატურგისთვის (თუ არ ვცდები), ეს უკვე მეორე შემთხვევაა. 2021 წელს „ჰარაკში“ სანდრო კალანდაძემ დადგა მარიამ მეგვინიტეს (მეღვინეთუხუცესის - იმ დროს ფსევდონიმით არ აწერდა ხელს) „სამი და“, რომელსაც ანტონ ჩეხოვის ამავე სახელწოდების პიესასთან საერთო  მხოლოდ სათაური და დრამატურგიული ნაწარმოების სტრუქტურა ჰქონდა. პიესა და სპექტაკლი თანამედროვე ქართველ ახალგაზრდებზე და მათ პრობლემებზე იყო.

დრომ და რუსეთის წარმოებულმა ომებმა, XX საუკუნის 90-იანი წლებიდან, მნიშვნელოვნად შეცვალეს ჩვენი (და არა მხოლოდ,  ცხოვრება).  აფხაზეთისას სხვა - ჩეჩნეთის, შემდეგ 2008 წლის აგვისტოს,  შემდეგ უკრაინის მიმდინარე ომები მოჰყვა. პირველ რიგში ბოროტების დაუსჯელობიდან გამომდინარე, დაუსჯელი ბოროტების უწყვეტობის მიზეზით.

შიშველი ქალის სხეული, დისციპლინური კონცენტრირებით მიღწეული ნევროტული ხმა, მკვეთრი ხმის ტემბრი, ინტენსიური ვერბალური ექსპრესიულობა. თითქმის სტატიკურ პოზაში მყოფი ქალის სხეული, რომელიც დარდობს, მოთქვამს, ტირის, პოლიტიკურ-სოციალურ და ერთდროულად მულტიკულტურულ ასპექტში - ადამიანის ეგზისტენციალურ სატკივარს; სატკივარი, როგორც საყოველთაო, ყველას <ხმა> შესაძლოა მოიცავდეს არა კონკრეტულ პრობლემას, არამედ, პრობლემათა მთელ სპექტრს.

სპექტაკლი, რომელზეც ვისაუბრებ ეძღვენება სამშობლოს, რომელიც იბრძვის, იტანჯება, სტკივა და სამარადისო ღალატშია გაჭედილი. ეს არის ბუნკერიდან ამომავალი ქართული სიმყრალის მწარე აღსარება, ხოლო სამშობლოს სიმყრალით გაჟღენთილი მოქალაქე წარსულს ვერასდროს დაახწევს თავს. ამ უკანასკნელზე გვესაუბრება მიშა ჩარკვიანი ივა ფეზუაშვილის რომანის მიხედვით დადგმულ სპექტაკლზე „ბუნკერი“.

სპექტაკლი დაკითხვის სცენით იწყება, სცენა ჩაბნელებულია ისმის მხოლოდ გამომძიებლის და ეჭვმიტანილის დიალოგი, რომელიც გაჯერებულია მუქარის შემცველი ტექსტებით და რეჟიმისთვის დამახასიათებელი ფსიქოლოგიური ტერორით. სცენა ნათდება, ვხედავთ მთავარი გმირის საცხოვრებელ სახლს, რომელიც შემდგომ ყველა იმ ლოკაციას აერთიანებს სადაც ესა თუ ის მოქმედება ხდება, იქნება ეს დაკითხვისთვის განკუთვნილი განყოფილება, ქუჩა, თეატრი თუ პირადი ავტომობილი. სცენის მხატვრობის ხარჯზე, კი მაყურებლისთვის ნათელი ხდება, რომ არ არსებობს არანაირი ხილული თუ უხილავი კედელი სახელმწიფოსა და ინდივიდებს შორის.

ტროელი ქალები ევრიპიდეს ტრაგედიაა, რომელიც დრამატურგმა გამარჯვებული ბერძნების მიერ დატყვევებულ ქალებს და მათი ტანჯვის ციკლს მიუძღვნა. ტრაგედია გვიყვება ერთი მხრივ დაუსრულებელ, არასრულყოფილ, სიუჟეტებად დაყოფილ ამბავს უდიდესი ტკივილისა და სისასტიკის პათოსზე, რომელიც იმდენად საყოველთაოა, რომ ნებისმიერ დროსა და ნებისმიერ ქვეყანაში აქტუალური იქნება.

ვასო აბაშიძის სახელობის ახალ თეატრში, „მეფე ლირი“ რიგით მეორე პოლიტიკური სპექტაკლია. პირველად „ოიდიპოს მეფე“ დაიდგა, რომლის პრემიერითაც გაიხსნა თეატრი. აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ მსგავსად გამოჩენილი რეჟისორისა - პიტერ ბრუკი, რომელმაც სამჯერ დადგა „მეფე ლირი“, ქართველი ეპატაჟური რეჟისორი, დავით დოიაშვილიც საკმაოდ დაინტერესებული და გატაცებულია ამ პიესით, შედეგად, აწ უკვე მეოთხედ დადგა შექსპირის მართლაც არაჩვეულებრივი ტრაგედია.              

სპექტაკლი იწყება სიტყვებით “get out of here’ რომელსაც მსახიობი მარინა ჯოხაძე სცენაზე არსებულ აღმართულ კედელზე მჯდომი ხმის მძაფრი ინტონაციით წუთსი რამდენჯერმე იმეორებს და თითქოს მოქალაქეებს აფრთხილებს გაიქცნენ სანამ ამის დრო და შესაძლებლობაა, გაექცნენ არსებულ პრობლემებს და თავი დააღწიონ, წინააღმდეგ შემთხვევაში განაჩენი სიკვდილია. 

თამამად ვიტყვი, რომ თავისუფალი თეატრი მუდამ ანებივრებს მაყურებელს ახალ-ახალი პრემიერებით. ამ სეზონის კიდევ ერთი პრემიერა, „თეთრი ვარდები“, 14 მაისს გაიმართა, რომლის როგორც რეჟისორი, ასევე პიესის ავტორი ავთანდილ ვარსიმაშვილი გახლავთ. ეს არის სევდიანი კომედია ორ მოქმედებად ერთ ჩვეულებრივ ქალზე, რომელსაც ირინელა ჰქვია. იგი რეალობის ზღვარზე იმყოფება და სწორედ ეს ხდის სპექტაკლს უფრო საინტერესოს და დამაინტირგებელს, თუ რა გადაწყვეტილებას მიიღებს ირინელა და იქნება თუ არა ეს მისთვის სასიკეთო.

ზოგადად დავით კლდიაშვილის პიესებში თვალსაჩინოა უიმედობისა და სასოწარკვეთის გრძნობა, ყოფიერების შინაგანი დისჰარმონიის გამომხატველი მსოფლგანცდა, თუმცაღა ეს განსაკუთრებულად შესამჩნევია მის პირველ პიესაში „ირინეს ბედნიერება“.
მე რომ მკითხოთ, ეს პიესა უპირველესად იმით გამოირჩევა, რომ პირველ და მეორე მოქმედებას შორის  ვხედავთ ერთგვარ კონტრასტს. პირველი მოქმედება სიცოცხლით სავსეა, მეორე კი შედარებით დინამიური. თუმცა ჩემი ამ აზრის დაფიქსირება სწორედ იმიტომ მჭირდება, რომ დავსვა კითხვა რაზე დადგა რეჟისორმა სპექტაკლი?
 

მაშინ, როცა XXI საუკუნეში ჯერ კიდევ გვიწევს საუბარი გენდერულ, რასობრივ და რელიგიურ თანასწორობაზე, გურიაში, ოზურგეთში რუსეთსა და აშშ-ზე გაცილებით ადრე  ჩატარდა თვითმმართველობის თანასწორი არჩევნები. ამ პროცესში მონაწილეობას იღებდნენ ორივე სქესის, ასევე სხვადასხვა რელიგიისა და ეროვნების ადამიანები. ფაქტია, რომ გურულებმა შეძლეს და ბევრ ცივილიზებულ ქვეყანაზე ადრე დაამკვიდრეს დემოკრატიული არჩევნების სისტემა.

სპექტაკლის დაწყებისთანავე მარტივი მისახვედრი იყო, რომ რეჟისორი ბრმად მისდევდა პიესას, მიუხედავად იმისა, რომ პიესის ავტორი თავად პაატა ციკოლიაა, მომეჩვენა, რომ ის არ არის გათვლილი სცენისათვის, ყოველშემთხვევაში ამგვარი თხრობით. დასაწყისი 40 წლის შემდეგ მთავარი ამბიდან, მომდევნო ეპიზოდები წარსულიდან, ალაგ-ალაგ არც ისე წარსულიდან და ალაგ-ალაგ არც ისე აწმყოდან, სულ მცირე საჭიროებს ისეთ ტექნიკურ გამართვას, რომ ნებისმიერი მაყურებლისთვის არ იყოს დამღლელი,

შექსპირი ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად დადგმადი დრამატურგია საქართველოშიც, რომ არაფერი ვთქვათ ძველ დროზე, ახალ დროშიც ის, რობერტ სტურუადან დავით დოიაშვილამდე დიაპაზონში აქტიურად იდგმება. თანამედროვე ქართული თეატრი, რომელიც დიდი გარდატეხით - „ყვარყვარეთი“ და „კავკასიურით“ დაიწყო, მალევე გაგრძელდა რობერტ სტურუას „რიჩარდ III“-ითა „მეფე ლირით“, მისი „მაკბეტის“ მიმართ უფრო ორაზროვანი გამოხმაურება იყო.

ჩვენ, საბჭოთა წარსულის ქვეყანამ, ალბათ, ყველა სხვა საზოგადოებაზე უკეთ და ცხადად ვიცით - როგორია, როდესაც მხოლოდ არსებობ (რადგან თავისუფალი არ ხარ) და ყველაზე მძაფრად ვგრძნობთ საშიშროებას, ადამიანებს ასეთ პირობებში რომ ემუქრებათ.

გეორგ ბიუხნერის  დაუმთავრებელი პიესა „ვოიცეკი“ ნამდვილ ამბავზეა აგებული.  ვინმე დალაქმა ვოიცეკმა ეჭვიანობის ნიადაგზე თავისი საყვარელი მოკლა, რის გამოც მას სიკვდილი მიუსაჯეს. ამის გამო,  კარგა ხანი მიდიოდა დავა მედიკოსთა და იურისტთა შორის,  სწორი იყო თუ არა დამნაშავის მიმართ გამოტანილი განაჩენი, ჰქონდა თუ არა მას ფსიქიკური პრობლემები.  პიესის ცენტრალური ხაზი, ისევე როგორც სპექტაკლის ძირითადი ამბავი, გადმოგვცემს სოციალური წყობის იერარქიაში,  ადამიანებს შორის ურთიერთობაში არსებულ პრობლემებს.

„მეფე ლირი” დავით დოიაშვილმა პირველად 1995 წელს, მარჯანიშვილის თეატრში დადგა. მაშინ რეჟისორი 24 წლის იყო, ლირს კი ქართული თეატრის ჭეშმარიტი ვარსკვლავი ოთარ მეღვინეთუხუცესი ასრულებდა. საერთოდაც ლირის შემსრულებელთა სია ქართულ თეატრში სრულიად შთამბეჭდავია- მხოლოდ სერგო ზაქარიაძე, აკაკი ვასაძე და რამაზ ჩხიკვაძე კმარა ჩამონათვალში.

ნიკა ჩიკვაიძესვე ეკუთვნის რომანის გაპიესება, ბევრი კუპიურითა და მკვეთრად გამოხატული თავისთავადი სიუჟეტურ-იდეური ხაზით. ტექსტი (რომელიც არსად არღვევს „ნამდვილობას“, რომანის არსს, განვითარების ავთენტურობასა და მოვლენათა რიგითობას) ორგანულადაა დამონტაჟებული და შეკრული, საკუთარი შინაგან/აზრობრივი და ფორმისეული ლოგიკითა და შრეებით. მოქმედება საათნახევრი გრძელდება და მის (სპექტაკლს) და თეატრს მიღმა, ზოგადსაკაცობრიო წრემდე, პრობლემებამდე განივრცობა.

მანამდე კი სცენაზე იყო: დაახლოებით საათნახევრიანი ქრონომეტრაჟის წარმოდგენა დეტექტიურ ჟანრში, რომელში გამოყენებული მუსიკაც (კომპოზიტორი: ნიკა კოხრეიძე) ჟანრობრივ დრამატურგიულ სტრუქტურასთან შესანიშნავად სინთეზირდა. თითქოს, ერთგვარი ’დინამიკური და ტონური მახვილის’ ფუნქციას ასრულებდა მუსიკა, ნინო ბურდულის ყოველი მახვილგონივრული პრეისტორიულობის თხრობის დროს და თხრობის შემდეგ. მხატვარი: ჯაბა ქურთიშვილი. ვიდეო პროექცია: ნიკოლოზ გაგლოშვილი. ფოტო: ნატა სოფრომაძე. პოსტერი: თამარ სამხარაძე.

თუმანიშვილის თეატრში გოგი მარგველაშვილის „ეს ასეა (თუკი თქვენ გეჩვენებათ, რომ ასეა)“ უმაღლესი პროფესიონალიზმით დადგმული სპექტაკლია. პირანდელოს, ამ გენიალურ, თუმცა ურთულეს დრამატურგს ასეთი ზუსტი გასაღები, ფორმა მოუძებნო იშვიათია. თუმცა აქვე ვიტყვი, რომ მის მიერვე რამდენიმე წლის წინ დადგმული პირანდელოს „ექვსი პერსონაჟი ავტორის ძიებაში“, ამ პიესის ერთ-ერთი საუკეთესო ინტერპრეტაცია გახლდათ.

სპექტაკლის დაანონსებიდან წამიდან, სპექტაკლისადმი ინტერესს უკვე ნატა სოფრომაძის ფოტო და თამარ სამხარაძის მიერ მომზადებული პოსტერი იწვევს.

„შვეიცარიაში“ ორ მოქმედ გმირს ვხვდებით, რომელსაც მსახიობები - ახალგაზრდებში უკვე პოპულარული ზუკა პაპუაშვილი და ცნობილი მსახიობი, სცენის ოსტატად აღიარებული ნინო ბურდული განასახიერებენ.

სპექტაკლი გაწელილია უშინაარსო დიალოგებით, არცერთი მსახიობი არ განიცდის პერსონაჟის სათქმელს, ემოციას, რის შედეგადაც დარბაზში, არ იქმნება არანაირი მუხტი. როდესაც მსახიობს არ აქვს გათავისებული პერსონაჟის ხასიათი, შესაბამისად მაყურებლამდე ვერ მოაქვს სათქმელი და მის მიერ წარმოთქმული სიტყვები რჩება მხოლოდ ცარიელ სიტყვებად.

თემო რეხვიაშვილის (პიესის ავტორი) და ილია ქორქაშვილის (რეჟისორი) „პათეტიკური მონოლოგები“ ის პატარა ციხესიმაგრეა, რომელიც პრინცესად ქცეულ კონკიასავით ატყვევებს მაყურებელს და უჩენს შიშს, რომ სპექტაკლის დასრულებისთანავე ისევ კონკიად გადაიქცევა, და ფაეტონი, რომლითაც გასეირნება ეღირსა, კვლავ გოგრად შეეცვლება. და შესაძლოა, ეს სწორედ ასეა, რადგან პიესა და სპექტაკლი ამგვარ მოჯადოებულ წრეზე - (ქართველი) „თეატრალების“, თუმცა „თეატრალებისა“ ფართო გაგებით, მიანიშნებს.

„თეატრი ათონელზე“ უანგაროდ ღიაა ახალგაზრდა ხელოვანებისთვის ყოველგვარი <ახლობლური კომპრომისების> გარეშე. აგერ უკვე ერთი წელია ამ კომპრომისებისგან თავისუფალი თეატრის რეპერტუარშია სპექტაკლი, რომლის სადადგმო ჯგუფს რეჟისორი არ ჰყავს. თანამედროვე ინგლისელი დრამატურგის, ფილიპ რიდლის პიესის „ფიწალი დისნეის“ პირველი პრეცედენტული დადგმა საქართველოში, რომლის თარგმანზე გურამ ღონღაძემ იმუშავა.

გრიბოედოვის თეატრის ერთ-ერთ წარმატებულ დადგმად შემიძლია განვიხილო ნიკა ჩიკვაიძის სპექტაკლი - „ძია ვანია“. რეჟისორი დახვეწილი ინტერპრეტაციით, ოსტატურად აცოცხლებს და  ახალი პერსპექტივით გვიჩვენებს ანტონ ჩეხოვის ორიგინალურ ნაწარმოებს. ნიკა ჩიკვაიძე სპექტაკლში გამოყოფს მნიშვნელოვან პასაჟებს პერსონაჟების ურთიერთობაში და განსხვავებული ფორმით, სხვა რაკურსით წარმოაჩენს პიესის აქტუალობას. ტექსტის ამგვარი  მონტაჟი მაყურებელს „ძია ვანიას“ ახალ ხედვას სთავაზობს. ეს წარმოდგენა არის მაგალითი თუ როგორ შეიძლება კლასიკური ნაწარმოების ხელახალი გააზრება.

გოჩა კაპანაძისთვის სირთულეს წარმოადგენდა არა მხოლოდ პიესის არარსებობა, არამედ კონფლიქტის შექმნა, რის გარეშეც წარმოუდგენელია მხატვრული ნაწარმოები. კონფლიქტი სპექტაკლში „ექვთიმე“ ორგვარად გვევლინება: პირველ ნაწილში ერთმანეთს უპირისპირდება ორი სიმართლე, ხოლო მეორე ნაწილში კეთილი და ბოროტი. სპექტაკლის აგების ასეთი სტრუქტურა ორიგინალურია და საინტერესოც. დამდგმელი ჯგუფისთვის ასევე გამოწვევას წარმოადგენდა მუშაობა წმინდანად შერაცხილის მხატვრული სახის შექმნა, მისი ადამიანური თვისებების, სიძლიერისა და სისუსტეების წარმოჩენა. დამდგმელი ჯგუფი ექვთიმეს როლის შემსრულებელ გიორგი დოლიძესთან ერთად, ერთი მხრივ სიფრთხილით, ხოლო მეორე მხრივ, რაციონალურად მოეკიდა ამ გამოწვევას.

ალექსი ჩიღვინაძის პიესა „უხერხემლო“, რომელიც პოპულარული გახდა და რამდენჯერმე დაიდგა საქართველოში (ისევე, როგორც მისი პიესა „მარია რევია“), ამჯერად თუმანიშვილის თეატრში განხორციელდა რეჟისორ იოანე (ვანო) ხუციშვილის მიერ. პრემიერა შედგა 2023 წლის 13 ივლისს.

ხორბალაძე ის რეჟისორია, რომელიც თავის ხელოვნებას გვაწვდის უპირატესად ორი მოდუსით: რიტუალი და მკურნალობა. მკურნალობა, ანუ თერაპია, მოიცავს აღსარებას, ტანჯვასა და გაზიარებას, ანუ სხვასთან (პუბლიკა, სხვები) კომუნიკაციას. ამასთან, ეს სხვა დისტანცირებული სხვაა, ე.წ. ჯანსაღი სხვა, რომლისგანაც ემოციურ-იდეოლოგიური კონტამინაციის საფრთხე მინიმალურია.

კოტე აფხაზის #4-ში, კამერულ თეატრში - სევდიანად რომანტიკული, ოდნავ ლირიკულიც, ნიჰილისტური და თან ყველაზე იმედიანი „კრეპი“ გელით, საღამოს 8 საათზე ჩვენი ყოფიერების, ონტოლოგიური ცხოვრების რომელიმე მშვენიერ დღეს...
თეთრი გრიმით დაფარული კრეპი გაგიძღვებათ „უკანასკნელი ფირის“ მოსასმენად, პროსტრაციული სევდიანი თვალებითა და მოსიყვარულე მზერით.,
 

ჩვენ ვხედავთ ისტორიული მოვლენების გავლენას ერთ კონკრეტულ ოჯახზე. სპექტაკლის განმავლობაში პერსონაჟები უამრავ გამოწვევას აწყდებიან, როგორც ინდივიდუალურად, ისე კოლექტიურად. გმირები უპირისპირდებიან რეპრესიული რეჟიმის პირობებში ცხოვრების მკაცრ რეალობას, მათ შორის ცენზურას, სიღარიბეს და პოლიტიკური დევნის მუდმივ საფრთხეს.

ქართულ მწერლობას მრავალსაუკუნოვანი ტრადიცია აქვს - სალიტერატურო ენის ჩამოყალიბება პირდაპირ კავშირშია ქართული ლიტერატურის განვითარებასთან.  უკვე რამდენიმე ათწლეულია მიდის კამათი სასკოლო პროგრამაში უნდა ისწავლებოდეს თუ არა ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოები, ან როდის და დოზით უნდა იყოს ჩასმული, ან იქნებ  საერთოდ პროგრამიდან არის ამოსაღები.

თეატრმა ამჯერად ძალზედ ამბიციური/და ამავე დროს საჭირო/ განაცხადი გააკეთა, როდესაც სცენაზე ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოების გაცოცხლება განიზრახა მიზნად.  ახალგაზრდა რეჟისორმა მარიამ სიხარულიძემ,  ყველასათვის ცნობილი ნაწარმოების იოანე საბანისძის  „აბო თბილელის წამებისა“  და  ნოდარ წულეისკირის ნაწარმოების „ღვაწლი და წამება აბოსი და იოანესი,’’ მიხედვით შექმნილი საკუთარი ინსცენირების ინტერპრეტაცია წარუდგინა საზოგადოებას.  

,,ბერნარდა ალბას სახლი’’  ფედერიკო გარსია ლორკამ მის მკვლელობამდე, ორი თვით ადრე დაწერა (1936). სპექტაკლის სიუჟეტი ვითარდება ახლად დაქვრივებული ბერნარდა ალბას სახლში, რომელიც მთლიანად აკონტროლებს მის ხუთ ქალიშვილს: ანგუსტიას, მაგდალენას, ამელიას, მარტირიოს და ადელას. მათთან ერთად სახლში ცხოვრობენ მოახლე და დედა, თუმცა რეჟისორ გიორგი კაშიას ვერსიაში ეს პერსონაჟი სრულიად ამოღებულია.

კოტე ფურცელაძემ არავერბალური თეატრის თითქმის ყველა მიმდინარეობა გამოიყენა მოდერნისტული ბალეტიდან თანამედროვე ცეკვამდე და ჰარმონიულად გააერთიანა „მედეაში“. სპექტაკლში რამდენიმე ძალიან ეფექტური სცენაა, რომლებიც იქმნება ქორეოგრაფიული, რეჟისორული გადაწყვეტით,  სცენოგრაფიით, განათებით და მსახიობთა შესრულებით. კოტე ფურცელაძის „მედეა“ სხეულის ენით მოთხრობილი ამბავია ძლიერ ქალზე, ვნებიან სიყვარულზე, ღალატზე, შურისძიებაზე.  რეჟისორმა და ქორეოგრაფმა თავის ქალთა გალერეას კიდევ ერთი ძალიან ძლიერი და საინტერესო ქალის სახე შემატა.

თბილისის ნოდარ დუმბაძის მოზარდ მაყურებელთა თეატრი ბავშვების, მოზარდების, ყმაწვილების საყვარელი ადგილია. თეატრი ცდილობს ზრდასრულებისთვისაც იყოს ის საინტერესო და მიმზიდველი. ამის დასტურია არაერთი სპექტაკლი, განხორციელებული თეატრის სხვადასხვა სცენაზე. შესაბამისად, „მოზარდის“ რეპერტუარი მრავალფეროვანი (თემატურად და ჟანრობრივად) და სხვადასხვა სეგმენტზეა მორგებული.

რეჟისორ გიორგი ჯამბურიას სპექტაკლი, „ბერსერკები II-მზიანი მხარე“   /პროდუსერები: მარიამ პაიჭაძე, ლიზი ტყეშელაშვილი  /,  საპრემიერო ჩვენების შემდეგ, მაშინვე გახმაურდა და საზოგადოების ყურადღების ცენტრში  მოექცა. თეატრალურ წრეებსა თუ კერძო საუბრებში სპექტაკლ-პერფორმანსის  შესახებ არაერთი  დადებითი მოსაზრება მომისმენია, თუმცა ზოგჯერ გადაჭარბებულიც.  

კოლხეთის მეფის ასულის, მითური მედეას ფენომენი საუკუნეების განმავლობაში აზრთა სხვადასხვაობას იწვევს, როგორც კაცობრიობის ისტორიის ყველაზე არაორდინალური მოვლენა. მედეა, როგორც პერსონა, ბოლომდე შეუსწავლელი და შესაბამისად, ჯერ კიდევ ამოუცნობია, მისი უკიდეგანო ფსიქოლოგიური შრეებისა და არქეტიპული ფენების გამო. ამიტომაც არ არის გასაკვირი - ვნება, ლტოლვა, დაუოკებელი ჟინი და ცხოველი ინტერესი რომ არ ქრება მის მიმართ. საუკუნეების განმავლობაში, ხელოვანები და მოაზროვნეები იკვლევენ მედეას, როგორც ფსიქოტიპს და როგორც მოვლენას.

„ქალაქის თეატრის“ (ეს ახალი, ახალგაზრდული და ახალი თაობის თეატრი, შემოქმედებითი ამოცანების მიმართულებით, ცხოვრებისა და ქმედითი სისტემის თავისებური წესებითა და პრინციპებით, ცალკე საუბრის თემაა) საკმაოდ უხვ და ჭრელ რეპერტუარს შემატებული სპექტაკლი „ბერსერკები II - მზიანი მხარე“ (კომპანია „ჰარაკში“, ჰაინერ მიულერის  მიხედვით დადგმული „ბერსერკები I - მისიას“ შემდეგ) ქართულ სათეატრო სივრცეში ახალგამოჩენილ გიორგი ჯამბურიას მეორე სპექტაკლია საქართველოში (გერმანიაში საქმიანობის პარალელურად) და პირველთან ერთად, ახალი და თავისთავადი თეატრალური აზროვნებისა და ხედვა/ხელწერის რეჟისორის გამოჩენის მორიგი დადასტურება.      

წარმოიდგინეთ, ნახევრად განათებული დარბაზი, ერთი მართკუთხედი ფორმის, გრძელი მაგიდა, და მეტი არაფერი. მხოლოდ იმპროვიზაცია, სამსახიობო (უნიკალური) შესაძლებლობები, რეჟისურა და პერიოდულად, მონოტონური, პათეტიკური, ირონიული ტექსტები, რეფრენები, ინტერაქცია... საკმარისია თუ არა ყოველივე აღნიშნული იმისთვის, რომ ოთხი საათის განმავლობაში მაყურებელი არ მოადუნო არცერთი წუთი და მუდმივად სპექტაკლის თანამონაწილედ აგრძნობინო თავი?

სპექტაკლის მსვლელობის დროს აშკარად ჩანს რეჟისორის მიერ დადგმული ეპიზოდები და გადაწყვეტები, მაგრამ ისიც აშკარაა, რომ მსახიობებს უსაზღვრო თავისუფლება აქვთ მინიჭებული. თითქმის მთელი წარმოდგენა დიდი იმპროვიზაციის შედეგია და საკმაოდ მაღალ ტექნიკურ მომზადებას მოითხოვს. ეს არ არის ფსიქოლოგიური დრამა, სადაც პერსონაჟის ბრაზისა თუ სიხარულის მიზეზებს უნდა მიაგნო. ეს არის კომედია დელ არტე, სადაც მსახიობის მთავარი ამოცანაა ამ ბრაზისა და სიხარულის გამოხატვის ფორმა იპოვოს. ისეთი ფორმა, რომელიც არც თავისთვის და არც მაყურებლისთვის მომაბეზრებელი არ გახდება. 

სპექტაკლის ავტორი და მსახიობები წარმოგვიდგენენ სიზმარს, ზმანებას და წარმოდგენის ფინალში მოგვიწოდებენ, რომ გავიღვიძოთ, გამოვფხიზლდეთ, რათა აღვიქვათ რეალობა და არ ვიცხოვროთ ზღაპარში; სამყაროში, სადაც თევზები ადამიანებს ჭამენ (ეს სცენა ერთ-ერთი გამორჩეულია სპექტაკლში, ისე როგორც გიგანტური დეკორატიული თევზია ლამაზი და ბრჭყვიალა). სცენოგრაფიაც სპექტაკლის სტილისტიკაშია გადაწყვეტილი, სცენაზე ვხედავთ გიგანტურ და უტრირებულ ნივთებს, ისე როგორც ჯადოსნურ სამყაროში.

სპექტაკლებს დეკორაციაც საკმაოდ განსხვავებული აქვთ, თუმცა, სამართლიანობისთვის უნდა ითქვას, რომ გიორგი კაშიას იმის საშუალება არ ჰქონია, „თავის ნებაზე“ გაემართა სცენის ვიზუალური მხარე. ამიტომ, მისი სპექტაკლი მწირი, მაგრამ საინტერესო გადაწყვეტებით ყვება ამბავს, მაია დობორჯგინიძე კი, უფრო მდიდრულ ყოფას წარმოგვიდგენს. პიესის მიხედვით, მეორე ვერსია უფრო მისაღებია, მაგრამ თავისთავად დეკორაციით დიდად ვერ მოვიხიბლე.

სულ ახლახან, ახალგაზრდა რეჟისორმა მაკო კახეთელიძემ ქართველი კლასიკოსის მიხელ ჯავახიშვილის რომანის „ჯაყოს ხიზნები“ სცენური ინტერპრეტაცია შესთავაზა მაყურებელს.   ამ სპექტაკლის დადგმით, რეჟისორს სურდა, ერთის მხრივ ფსიქოლოგიური თეატრის ტრადიციების გაგრძელება, მეორეს მხრივ კი ახალგაზრდა თაობაში ქართული ლიტერატურის პოპულარობისთვის ხელის შეწყობა.

გიორგი კაშია საინტერესოდ იყენებს იმ მწირ დეკორაციას, რომლის გამოყენების საშუალებაც ეძლევა. ვგულისხმობ კუბოს, რომელიც სპექტაკლის დასაწყისში კუბოა, მაგრამ მალევე იქცევა ახალგაზრდა ქალბატონების ტკივილის გამოხატვის პედისტალად. შემდეგ სასიყვარულო სარეცლად, სხვებისგან დასამალ ოთახად თუ სხვა. კარგი მიგნებაა წითელი ლაქით დასვრილი თეთრი ნაჭერი, რომელიც სიმბოლურად ქალწულობის დაკარგვას აღნიშნავს, თუმცა აქ ერთგვარ რეციდივთან გვაქვს საქმე, რადგან გიორგი კაშია ამ ხერხს თავის წინა სპექტაკლ „ირინეს ბედნიერებაშიც“ მიმართავს.

ალექს ჩიღვინაძე პიესაში „უხერხემლო“ ქართულ რეალობაში არსებულ პრობლემას წარმოგვიდგენს და თავის პოზიციას საკმაოდ მკაფიოდ გამოხატავს. ეს პიესა არაერთხელ დაიდგა ქართული თეატრის სხვადასხვა სცენაზე. ვეცდები, ამ სპექტაკლის ვანო ხუციშვილისეული დადგმა მიმოვიხილო, რომელიც მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის კინომსახიობთა თეატრში დაიდგა.

მიხეილ თუმანიშვილის კინომსახიობთა თეატრში 2023 წლის მიწურულს, 18-19 ნოემბერს დრამატურგ ირაკლი სამსონაძის პიესის მიხედვით დადგმული სპექტაკლის „ყ